Ба истиқболи ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маркази вилояти Суғд- шаҳри Хуҷанд тибқи нақшаи чорабиниҳои Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳрӣ беш аз 500 иншоот бунёд ва таъмиру навсозӣ мегарданд. Аз ҷумла, то имрӯз зиёда аз 100 иншооти дорои аҳамияти гуногуни иҷтимоӣ мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтаанд.

Яке аз иншооте, ки ба истиқболи ҷашни бузурги миллӣ ба истифода дода мешавад, ин расадхона ва Боғи мунаҷҷим, риёзидон ва ихтироъкори номвари форсу тоҷик Абумаҳмуди Хуҷандӣ Ҳомид ибни Хизр, ки дар давраи ҳукмронии Давлати Сомониён, солҳои 940-1000 умр ба сар бурдааст, ба ҳисоб меравад.

Тибқи иттилои муҳаққиқони Донишгоҳи давлатии Хуҷанд, Абумаҳмуди Хуҷандӣ яке аз аввалин устодони Абурайҳонӣ Берунӣ ба ҳисоб меравад. Берунӣ бори аввал бо Абумаҳмуди Хуҷандӣ дар шаҳри Рай шинос шуда, дар расадхонаи «Таборак» аз ӯ судсро омӯхтааст. Ва дар «Китобу-т-таҳдиди ниҳоёти-л-амокин ли тасҳеҳ масофоти-л-масокин» ном асараш Абумаҳмуди Хуҷандиро дар сохтани устурлоб ва тайёр намудану ихтирои дигар олоти нуҷумӣ фарди фавқулода ва ягонаи замон ҳисобидааст.

Бояд гуфт, ки расадхонаи (планетарияи) аввалини оммавӣ дар миқёси Осиёи Миёна, аз ҷумла Тоҷикистон соли 1980 дар шаҳри Хуҷанд, дар мавзеи бозори Панҷшанбе бо гумбази 11-метра ба истифода дода шудааст. Аз соли 2017 бо сабаби фарсудашавии ҳолати биною таҷҳизот ва ба ҷои он бунёд намудани таваққуфгоҳи чандошёнаи муосири зеризаминӣ барои беш аз ҳазор нақлиёти сабукрав, он тибқи қарори дахлдори масъулини вилоятиву шаҳрӣ ба соҳили рости шаҳр, маҳаллаи 32, ба ҷои Боғи “Дӯстии халқҳо” кӯчонида шудааст. Пас аз ба истифода додани расадхона дар мавзеи номбурда он аз толори аксбинии сайёра бо насби таҷҳизоти муосири германӣ, муҷассама ва осорхонаи Абумаҳмуди Хуҷандӣ, толори тамошо ва қабули меҳмонон, утоқи корӣ ва таҳхона иборат хоҳад гашт.

Ҳоло дар мавзеи мазкур, ки дар масоҳати беш аз 7 га ҷой гирифтааст, корҳои сохтмонӣ бо маром идома дошта, то ин дам бунёди пояҳои панҷараҳои атрофи он оғоз гардидааст. Ҳамзамон корҳои хатти обрасонӣ ба анҷом расида, ҳамворкунии майдон, ба тартиб даровардани он ва бунёди фаввораҳои боғ вусъат меёбад.

Бояд гуфт, ки ифтитоҳи Боғ, Осорхона ва расадхона то охири соли равон ба нақша гирифта шудааст.